مقامات حزب کمونیست چین در روزهای گذشته، در یک بیانیه مشترک با امارات عربی متحده، از لزوم دستیابی به یک «راه حل مسالمتآمیز» در مورد جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی حمایت کردند.
پس از این اقدام، وزرات امور خارجه در برابر انتقادات گسترده ناچار شد تا در اقدامی نادر سفیر چین را احضار و به «حمایت مکرر» چین از «ادعاهای بیاساس» امارات عربی متحده اعتراض نمایید.
بعد از آن نیز مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در یک نشست مطبوعاتی در پاسخ به سوال یک خبرنگار ضمن تکرار موضع گذشته چین «حل اختلاف بر سر جزایر سه گانه از طریق مذاکرده را موضع ثابت چین» خواند.
کلیدواژه «موضع ثابت» موجی از خشم در میان صاحبنظران و شهروندان ایرانی را در پی داشت، به ویژه که خود چین بر سر موضوعات حساسی مانند اختلاف بر سر جزایر مورد مناقشه حاضر به هیچگونه مذاکرهای با کشور فیلیپن نیست.
علاوه بر این کافی است تا حتی یک مقام دون پایه تایوانی به کشوری مسافرت کند تا پکن واکنشی شدید و صریع از خود نشان دهد.
در نهایت شگفتی کشور تایوان در امارات متحده عربی یک نمایندگی رسمی تجاری ایجاد کرده که به شکل سفارت عمل کرده و ویزا نیز صادر میکند. تایوان یک کشور با اقتصادی چشمگیر است که رابطه تجاری با آن میتواند منافع سرشاری برای ایران داشته باشد، با این همه جمهوری اسلامی برخلاف امارات متحده عربی از ارتباط اقتصادی با تایپه حذر میکند! حتی در اخبار صداسیما نیز پس از اعتراض سفارت چین، استفاده از واژه تایوان ممنوع شد و به جای آن از کلید واژه «چین تایپه» استفاده میشود.
دیاکو حسینی کارشناس سابق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری در اینباره به آفتابنیوز گفت: تا آنجا که من خواندم چینیها نگفتهاند که جزایر سه گانه متعلق به امارات است، بلکه ارجاع به دیپلماسی و گفتگو در حل اختلاف بر سر جزایر سهگانه تاکید کردند، البته آنها در مورد تایوان چنین موضعی را طبیعتاً دنبال نمیکنند و هر نوع مذاکرهای را در این رابطه مسدود کردهاند. در حین حال من فکر میکنم در رابطه با این موضوع باید کاملاً غیراحساسی برخورد کرد، هرچند برای ما ایرانیها این مسئله بحث دشوار و حساسی است، چون مربوط به بحث تمامیت ارضی است، ولی اگر ما یک مقدار لنز را دورتر بکشیم موضوع چین بهتر دیده میشود. در یک دهه گذشته رابطه چین و کشورهای جی سی سی (شورای همکاری خلیج فارس) عمق قابل ملاحظهای یافته، کشورهای عربی منطقه نیز از درایت کافی برخوردار بودهاند که ضمن حفظ روابشان با آمریکا، روابطشان با چین را توسعه بدهند، اهمیت نفت و منافع اقتصادی مشترک باعث شده تا چین کمتر از آمریکا حامی منافع کشورهای عربی منطقه نباشد
کارشناس مسائل استراتژیک در ادامه گفت: خطر بزرگ این است که این کشورها به ویژه امارات، بتواند در سایه عمق دادن به روابط تجاری دو سویه، مواضع چین را به موضع خودش در مسائل مختلف از جمله در مسئله جزایر سهگانه نزدیک کند، این کار را برای ما دشوارتر میکند، سالها قبل افرادی که این دورنما را دیده بودند (از جمله خود من) هشدار دادیم که خطر ظهور چین برای ما کمتر از آمریکا نیست، حتی میتواند خطرناکتر باشد، به خاطر مجاورت چین و شدت علاقهاش به این منطقه از اوراسیا تا خلیج فارس، امروز نیز ما نشانههای از این مسئله میبینم. البته این نباید منجر به چینستیزی شود، چین یک بازیگر مهم در جهان است و داشتن روابط حسنه با آن اجتنابناپذیر و ضروری است، بنابراین ضمن آنکه ما باید هوشیار باشیم و ضمن پرهیز از خیال باطل از همراهی همیشگی و نیات خوشخیم چین نسبت به ایران، در حین حال باید واقعبین هم باشیم و درک کنیم که چینیها برای همه کشورها اجتنابناپذیراند و داشتن حسن رابطه با آنها ضروری است.
معاون بررسیهای اتاق بازرگانی ایران گفت: شاید یکی از دلائل این مواضعی که ما را میرنجاند، به ضعف دیپلماسی ما برمیگردد که چینیها را به اندازه کافی نه متقاعد میکند، نه در راه متقاعدسازی منافع مشترک خلق میکند، این یک مسئله بنیادین است، این همان کاری است که اماراتیها و به طور کلی جی سی سی انجام داد، آنها برای آنکه چینیها را به مواضع خود علاقهمند کنند و علائق مشترک ایجاد کنند، قبل از آن، منافع مشترک ایجاد کردند، به خصوص در حوزه لجستیک و تجاری، روابط ما با چین هنوز چهارچوب درستی ندارد و صرفاً محدود به روابط روزمره و روتین جاری است.
حسینی اظهار کرد: چینیها در خصوص ایران به خوبی اطلاع دارند که ایران انتخابی جزء چین ندارد، در حالی که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، شرکای نزدیک آمریکا هم هستند و همین باعث میشود که چینیها برای جلب نظر آنها تلاش بیشتری کنند و زمانی که این تلاش به نتیجه میرسد قدردان این پیشرفت باشند، اما آنها میدانند ما رابطه خوبی با غرب نداریم، این مسئله باعث شده که دستان چین در برابر ما باز باشد و به منافع حیاتی ما حساس نباشند. فکر میکنم این آن مسئله زیربنایی است که منجر به این موضع گیریهای ناخوشایند در خصوص جزایر سه گانه شده است.